“Tiền thì luôn liền với ruột” câu ngạn ngữ đó đúng cho tới khi… Chúng ta bước vào kỷ nguyên của tiền điện tử. Ryan đã thấy rất rất nhiều những nhà đầu tư tiền kỹ thuật số nhưng lại nắm không vững các khái niệm cơ bản. Một trong những khái niệm đó chính là Ví tiền điện tử.
Trong khuôn khổ bài viết này Ryan sẽ trình bày phân tích và hướng dẫn bạn. Cách để tạo ra và sử dụng một ví tiền điện tử bảo mật. Hãy luôn nhớ trong không gian mạng nếu bạn không bảo mật cho những tài sản của mình đủ tốt. Một ngày nào đó bạn có thể sẽ hối hận vì những gì mình chưa làm và chưa biết tới
1/ Bài viết về ví tiền điện tử này dành cho những ai?
Cho tất cả mọi người, tất nhiên rồi, cho bạn – người đang bước đầu tìm hiểu về tiền kỹ thuật số. Nhưng đặc biệt dành cho những nhà đầu tư tiền điện tử. Khi bạn bỏ ra rất nhiều tiền để đầu tư vào lĩnh vực này. Việc tạo ra và cách sử dụng ví tiền điện tử như thế nào cho an toàn. Sẽ rất quan trọng với bạn!
2/ Trò chơi điện tử Crypto Currency
Hầu như khi mới tìm hiểu sơ qua về lĩnh vực đầu tư tiền điện tử. Thì có lẽ chỉ vài hôm là bạn đã biết và tạo được tài khoản trên một số sàn tiền ảo. Và sau đó công việc của chúng ta là mua đi bán lại tiền điện tử qua các sàn. Tuy nhiên có 2 vấn đề mà ít nhà đầu tư nào nhận thấy ở đây:
- Việc mua đi bán lại liên tục trong khoảng thời gian tính theo ngày, hay thậm chí theo giờ. Khiến công việc đầu tư tiền điện tử giống như: một trò chơi của những con số nhấp nháy. Nó sẽ giống như khi chúng ta canh kết quả xổ số vào cuối ngày vậy. Mà nếu ai đã từng học qua về xác xuất thống kê đều biết việc đánh bạc luôn mang tới kết quả có lợi cho nhà cái.
- Khi tạo ra và sử dụng các ví tiền điện tử hầu hết đều nằm trên các sàn giao dịch. Điều này có nghĩa là sàn giao dịch đang nắm khóa bí mật (private key) của bạn. Trong trường hợp bạn xác định biên độ giao dịch theo quý hay năm. Thì việc để tài sản nằm trong ví tiền điện tử trên các sàn khá là mạo hiểm. Có thể bạn đang thắc mắc: Vì sao lại mạo hiểm vậy?
Kiến thức cho bạn: Đầu tư tiền ảo như thế nào khi bạn đang ở điểm bắt đầu
3/ Mt.Gox sự cố không bao giờ nên quên
Mt.Gox là sàn giao dịch Bitcoin có trụ sở đặt tại Shibuya, Tokyo, Japan. Tính tới đầu năm 2014 MtGox là sàn giao dịch Bitcoin lớn nhất thế giới. Nó xử lý tới 70% lượng giao dịch của toàn cõi Bitcoin trên thế giới
Cho tới khi…
Một ngày đẹp trời đầu tháng 2/2014 khi các nhà đầu tư đang nhâm nhi tách cafe. Trong khi có lẽ mọi người còn đang sôi nổi bàn xem hôm nay thị giá của Bitcoin sẽ tăng lên bao nhiêu phần trăm. Mt.Gox ra thông báo ngừng giao dịch, đóng cửa website. Sau đó họ nộp đơn xin bảo hộ phá sản.
Điều khủng khiếp nhất mà không ai nghĩ tới ập xuống bất ngờ. 850,000 Bitcoin bỗng chốc bay hơi mà không thể vãn hồi. Số tài sản đó tính theo thị giá của tháng 06/2019 thì tương đương khoảng gần 8 tỷ USD.
Vì vậy, hãy nhớ tới bài học Mt-Gox trước khi bạn thực hiện các đầu tư của mình.
Đừng bỏ qua: Cách nhanh nhất để bạn tích lũy kiến thức về đầu tư tiền kỹ thuật số là học hỏi từ những chuyên gia
Top các khóa học hay dành cho nhà đầu tư
4/ Định nghĩa ví tiền điện tử
Khác với ví trong đời sống mà bạn thường sử dụng. Ví tiền điện tử là một ứng dụng đóng vai trò quản lý mã khóa bí mật (private key). Ví có một giao diện người dùng thân thiện giúp bạn theo dõi số dư và ký các giao dịch
Xét trong khái niệm của công nghệ Blockchain. Bạn không thực sự sở hữu một số tiền giống như việc bạn để tiền trong ví. Tiền vẫn nằm trên mạng blockchain. Cái bạn sở hữu ở đây chính là mã khóa bí mật – private key. Và cái key thần thánh này giúp bạn xác định quyền sở hữu với số tài sản nằm trên mạng ngang hàng blockchain.
5/ Mật mã học và ví tiền điện tử
Nhắc tới tiền điện tử là ta đang nhắc tới blockchain. Và khi nói tới blockchain bạn đang đề cập đến mật mã học. Phần này Ryan sẽ giải thích sơ qua để bạn hiểu và nắm rõ bản chất. Từ đó hiểu được việc tạo ra, sử dụng và bảo mật cho ví tiền điện tử của bạn
Nền tảng của công nghệ blockchain dựa trên toán học, đó là phép nhân đường cong Elliptic. Phép nhân đường cong Elliptic cho phép tạo ra từ khóa bí mật ra khóa công khai. Và từ khóa công khai tạo ra địa chỉ nhận tiền.
Có thể bạn chưa biết: Tiền điện tử là gì? Hướng dẫn cho người mới bắt đầu
Điều quan trọng ở đây là không ai có thể đảo ngược được quy trình này. Tức là nếu bạn có địa chỉ nhận tiền Bitcoin chẳng hạn. Bạn không thể và không có cách nào để suy ngược lại ra khóa bí mật. Và khóa bí mật đóng vai trò xác nhận quyền sở hữu tiền điện tử trên mạng ngang hàng blockchain. Bạn có trong tay khóa bí mật! Tức là bạn đang sở hữu số tiền có trong địa chỉ tương ứng với khóa bí mật đó.
Tới đây chắc hẳn bạn đã biết khóa bí mật quan trọng thế nào? Khi bạn tạo ra một ví ở trên sàn giao dịch. Việc này đồng nghĩa với việc sàn giao dịch đó đang giữ khóa bí mật của bạn.
6/ Các loại ví tiền điện tử
Có 2 loại ví tiền điện tử. Đó là:
a/ Ví bất định
Ví bất định là ví tiền điện tử mà trong đó mỗi khóa được tạo ra độc lập từ một số ngẫu nhiên. Các khóa này hoàn toàn không liên quan đến nhau. Việc sử dụng các khóa này khá là bất tiện. Do bạn cần sao lưu thường xuyên với một chuỗi các khóa rất dài. Bởi vậy tốt nhất bạn không nên sử dụng các ví bất định thường xuyên
Để tạo ra một ví bất định điển hình. Ryan lấy ví dụ về cách tạo ra một ví bất định Bitcoin. Các bạn truy cập vào địa chỉ www.bitaddress.org
Chọn mục Single Wallet
Tiếp đó rê chuột quanh các dãy số bên dưới để tạo một số ngẫu nhiên. Rê chuột tới khi load 100%
Lúc này bạn sẽ có một khóa công khai và một khóa bí mật được tạo ra. Đây là cách để bạn có thể tạo ra một ví bất định ngẫu nhiên
b/ Ví tất định
Ví tất định là ví tiền điện tử mà trong đó tất cả các khóa đều được tạo ra từ một khóa chính duy nhất. Khóa chính này được gọi là Master Key, hay Seed. Trong bài viết này Ryan sẽ hướng dẫn bạn cách tạo ra một Ví tất định một cách chi tiết nhất
7/ Các nguyên tắc bảo mật khi tạo và sử dụng một ví tiền điện tử
- Chỉ tải về và sử dụng các phần mềm quản lý ví tiền điện tử từ các trang chính thức của đồng tiền điện tử đó. Ngoài ra bạn không nên tải về từ bất cứ nguồn nào khác
- Mỗi một địa chỉ dùng để nhận và gửi tiền điện tử chỉ nên sử dụng một lần duy nhất
- Sử dụng máy tính với hệ điều hành bản quyền và có phần mềm diệt virus. Tuyệt đối không sử dụng máy tính với hệ điều hành crack (điều khá phổ biến tại Việt Nam mình)
8/ Iancoleman
Trong cuốn Bitcoin thực hành của tác giả Andreas M.Antonopoulos có một phần nhỏ nhắc tới việc tạo ra và sử dụng ví bất định cho Bitcoin. Bài viết này của Ryan là phần mở rộng và chi tiết dành cho bạn. Bạn có thể tìm đọc Bitcoin thực hành và các tài liệu về tiền điện tử theo link dưới để bổ sung và hoàn thiện các kiến thức
Sách hay dành cho nhà đầu tư: Top những quyển sách gối đầu giường dành cho nhà đầu tư tiền điện tử
Bạn truy cập vào địa chỉ https://iancoleman.io/bip39/ tiếp đó lưu trang này lại dưới dạng một trang web đầy đủ. Việc này nhằm sử dụng Iancoleman tạo ra ví bất định khi bạn ngắt kết nối Internet
Trên trình duyệt của bạn nhấn tổ hợp phím Ctrl+S, phần Save As Type chọn Web Page Complete. Copy ra USB hoặc để nó trong một khu vực trên ổ đĩa máy tính của bạn
Iancoleman là một dự án mã nguồn mở. Nó giúp tạo ra các ví bất định trên máy tính của bạn. Hiện nay Iancoleman hỗ trợ rất nhiều các loại tiền điện tử khác nhau. Nếu bạn biết về lập trình có thể xem code của Iancoleman trên Github theo link bên dưới:
9/ Chuẩn bị tạo ví tiền điện tử
Các việc cần chuẩn bị khi bạn bắt tay tạo một ví bất định
a/ Máy tính sạch với hệ điều hành bản quyền
Khi bạn đã xác định đầu tư tiền kỹ thuật số thì tốt nhất Ryan khuyên bạn nên mua hệ điều hành bản quyền để sử dụng. Bạn có thể sử dụng hệ điều hành Window hoặc Mac OS.
Có thể bạn quan tâm: Top các hệ điều hành Window bản quyền dành cho nhà đầu tư tiền kỹ thuật số
b/ Quét virus với bản cập nhật mới nhất cho toàn bộ hệ thống
Sau khi cài đặt lại hệ điều hành bạn cần cài đặt thêm phần mềm diệt virus cho hệ thống. Nhớ quét hệ thống trước khi bắt đầu tạo ví tiền điện tử nhé
Có thể bạn quan tâm: Top các phần mềm diệt virus cho máy tính
c/ Ngắt kết nối mạng Internet
Bạn cần ngắt kết nối mạng Internet khi bắt đầu tạo ví tiền điện tử. Việc này nhằm tạo ra môi trường an toàn cho máy tính. Tránh việc máy tính bị xâm nhập khi bạn khởi tạo ví.
Có thể bạn chưa biết: Công nghệ blockchain là gì? Tương lai của mạng internet và blockchain
10/ Các bước tiến hành để tạo ví tiền điện tử
Sau khi đã thực hiện chuẩn bị theo các bước ở mục 9. Lúc này bạn đã có thể bắt đầu bắt tay vào tạo ví tiền điện tử được rồi. Trong ví dụ cụ thể này Ryan sẽ hướng dẫn bạn tạo ví cho Bitcoin. Các loại ví tiền điện tử cho các coin khác sẽ tương tự.
a/ Lựa chọn số lượng ký tự cho cụm trợ nhớ Mnemonic
Trên máy tính cá nhân của bạn. Bạn vào thư mục trên máy hoặc USB nơi đã lưu webpage hoàn chỉnh của trang Iancoleman. Mở Iancoleman BIP39 trên trình duyệt của bạn
Trong mục “Generate a random mnemonic” bạn lựa chọn số từ của cụm trợ nhớ cho ví tiền điện tử. Có 8 lựa chọn từ 3 tới 24 ký tự. Số lượng ký tự càng nhiều thì tính bảo mật của ví tiền điện tử càng cao
Số lượng từ trong cụm trợ nhớ càng nhiều thì độ bảo mật càng cao
b/ Thiết đặt các cấu hình khác cho ví tiền điện tử của bạn
- Mnemonic Language: Bạn lựa chọn ngôn ngữ cho cụm trợ nhớ trong mục này. Trong phiên bản hiện tại Iancoleman hỗ trợ 8 ngôn ngữ. Lựa chọn tốt nhất để dễ nhớ bạn nên chọn tiếng Anh (English)
- Bip39 Mnemomic: Mục này sẽ hiển thị các cụm trợ nhớ sau khi bạn nhấn Generate. Trong lần đầu tiên khởi tạo ví tiền điện tử bạn bỏ trống mục này. Sau này khi bạn muốn tái tạo lại ví. Bạn sẽ đánh cụm trợ nhớ của mình trong trường khai báo này
- Bip39 Passphrase (optional): Để tăng tính bảo mật cho ví tiền điện tử bạn có thể đánh thêm mật khẩu cho ví. Tốt nhất nên đánh liền và không có dấu cách. Trong VD này Ryan chọn Passphrase là: vitiencuaryan
- Bip39 Seed: là hạt giống được tao ra từ cụm trợ nhớ bạn đã nhập hoặc khởi tạo. Phần này bạn không cần khai báo gì cả
- Coin: Đồng coin bạn muốn tạo ví tiền điện tử. Trong phiên bản hiện tại Iancoleman hỗ trợ rất rất nhiều coin khác nhau. Trong ví dụ này mình sẽ lựa chọn BTC/ Bitcoin
- Bip32 Root Key: Bạn bỏ trống trường này
Các tùy chọn cấu hình cho ví tiền điện tử trong Iancoleman
c/ Khởi tạo ví và những lưu ý
Sau khi đã cấu hình các thông số cho ví tiền điện tử xong bạn nhấn Generate để khởi tạo hạt giống-Seed.
Các thông tin sau khi khởi tạo xong ví điện tử với Iancoleman
Những lưu ý:
- Bạn phải lưu lại thông tin của cụm trợ nhớ Bip39 Mnemonic và mật khẩu Bip39 Passphrse (nếu có). Tốt nhất nên lưu nó ra giấy. Một tờ viết cụm trợ nhớ, một tờ viết mật khẩu. Cất giữ tại 2 nơi riêng biệt
- Kiểm tra lại xem các thông tin bạn ghi đã chính xác chưa. Bạn thử lại bằng cách refersh lại trình duyệt, rồi nhập lại (gõ bằng tay, không copy paste nhé) cụm trợ nhớ và mật khẩu. Nếu bạn thấy hạt giống – Seed khởi tạo trùng với lần đầu tiên là được nhé.
- Giống như việc bạn chôn kho báu giữa sa mạc. Nếu bạn quên mất cụm trợ nhớ và mật khẩu thì sẽ thế nào? Bạn sẽ mất toàn bộ số tiền trong các địa chỉ đã khởi tạo. Và không có cách gì có thể lấy lại được. Vì vậy tốt nhất hãy bảo mật thật cẩn thận ví của bạn
d/ Cấu hình Derivation Path
Lựa chọn BIP
Tại thời điểm của bài viết, Iancoleman hỗ trợ các BIP: BIP32, BIP44, BIP49, BIP84 và BIP141.
Có 5 phiên bản BIP mà Iancoleman đang hỗ trợ
Nếu bạn chưa biết: BIP = Bitcoin Improvement Proposals, đề xuất cải tiến Bitcoin. Bitcoin nói riêng và các đồng tiền điện tử nói chung được phát hành dưới dạng mã nguồn mở. Tức là ai cũng có thể xem và đề xuất thay đổi cải tiến chúng. Khi cần đưa một tính năng mới vào nhà phát triển sẽ đưa ra một BIP.
Iancoleman giúp bạn tạo ra ví tiền điện tử của riêng bạn. Tuy nhiên để có thể gửi tiền và quản lý số dư trong địa chỉ ví, bạn sẽ cần tới các phần mềm quản lý ví. Bạn cần kiểm tra thông tin xem phần mềm quản lý ví đó đang hỗ trợ BIP nào
Mẹo cho bạn: Có một cách đơn giản để kiểm tra là bạn nhập vào Private Key. Sau đó kiểm tra lại xem địa chỉ ví có khớp không. Nếu không bạn sẽ cần lựa chọn BIP khác
Cấu hình BIP
Cấu hình cho BIP
Trong ví dụ này Ryan sẽ chọn BIP44. Theo đó thì:
- Purpose: BIP hiện tại đang sử dụng
- Coin: Số thứ tự mà Iancoleman đánh cho các coin. Mặc định 0 là Bitcoin
- Account: Số tài khoản bạn có thể lựa chọn. Chạy từ 0 đến vô cùng. Việc này giúp bạn đánh số các tài khoản. Ví dụ: 0 là tài khoản nhận tiền hảo tâm, 1 là nhận tiền mua phần mềm chẳng hạn…
- External/Internal: Tài khoản con trong tài khoản chính. Chạy từ 0 đến vô cùng
e/ Mục Derived Addresses
Các địa chỉ ví, khóa công khai và khóa bí mật sẽ được tạo ra trong mục này. Trong đó các thông tin cụ thể như sau:
Các trường địa chỉ của ví tiền điện tử ứng với các đường dẫn tương ứng
- Path: Đường dẫn của ví. Trong ví dụ này nó có dạng m/44’/0’/0’/0/0
- Address: Địa chỉ của ví ứng với đường dẫn
- Public Key: Khóa công khai
- Private Key: Khóa bí mật
LỜI KẾT
Iancoleman là một dự án mã nguồn mở thú vị. Nó giúp bạn tạo ra và quản lý các địa chỉ ví tiền điện tử. Khi kết hợp nó với một trình quản lý ví, như Electrum của Bitcoin chẳng hạn. Bạn sẽ chủ động và có thể bảo mật cho tài khoản ví tiền điện tử của mình
Tiền điện tử, hay tiền mã hóa là một khái niệm khá trừu tượng. Mặc dù đã cố gắng truyền đạt hết sức có thể. Nhưng bài viết sẽ còn những lỗi và chưa chính xác. Trong trường hợp bạn phát hiện thấy những “hạt sạn” hãy để lại comment bên dưới nhé. Ryan sẽ giải đáp và chỉnh sửa lại bài viết. Hy vọng bài viết hữu ích cho bạn. Chúc bạn ngày tốt lành!
P/S: bạn có thể gửi email cho Ryan theo địa chỉ
CHIA SẺ BÀI VIẾT:
